Teknolojinin gelişmesi ile birlikte, suçların işleniş biçimleri de bu değişimden etkilenmektedir. Bu haftaki yazımızda hakaret suçunun sosyal medya üzerinden işlenmesi halini inceleyeceğiz.
Hakaret suçunun basit hali TCK m.125’de düzenlenmiştir. Suçun oluşabilmesi için bir kişiye karşı onun onur ve saygınlığını zedeleyici şekilde bir olgu isnat edilmesi veya sövülmesi, rencide edilmesi gerekir. Bu suç, bizzat kişilerin yüzüne karşı işlenebileceği gibi, internet üzerinden sosyal mecralar aracılığıyla da işlenebilecektir. Örneğin Facebook’ta paylaşılan bir gönderinin altına yorum olarak hakaret içerikli bir metin yazılması da bu suça sebebiyet verecektir.
Takdir edersiniz ki, hangi sözlerin hakaret suçuna sebebiyet verebileceği Kanun’da teker teker sayılmamıştır. Nitekim burada ifade özgürlüğü ve hakaret eylemleri arasındaki ayrımı iyi yapmak gerekmektedir. Yargıtay’ın bir kararı: “Demokratik toplumlarda siyasiler, üst düzey bürokratlar ile kamuya mal olmuş kişiler, diğer insanlara nazaran ağır eleştirilere daha fazla katlanmalıdırlar.” şeklinde olup, bu tarz üst düzey görevleri ifa eden ve toplum tarafından tanınmış kişilere karşı gerçekleştirilen eylemlerin hakaret suçunu oluşturup oluşturmadığı değerlendirilirken biraz daha toleranslı davranılması gerektiği ifade edilmiştir.
Örneğin yine internet üzerinden, “sayfamdan defol git, edepsiz” şeklindeki bir ifadenin nezaketsiz bir davranış olduğu fakat hakaret suçuna sebebiyet vermediği, bir siyasetçiye “bu memleketi hortumladın” şeklindeki bir ifadenin ağır eleştiri niteliğinde olduğu fakat hakaret suçuna sebebiyet vermediği şeklinde kararlar tesis edilmiştir.
Hakaret suçunun basit halinin cezası üç aydan iki yıla kadar hapis cezası olup eğer şartları varsa bu ceza, adli para cezasına da çevrilebilir. Bir de hakaret suçunun nitelikli hallerine değinelim. Hakaret suçu, kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenir ise ve yine; dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı işlenecek olursa verilecek olan ceza 1 yıldan az olamaz.
Yine hakaret suçunun bir haksız eyleme karşı işlenmesi halinde verilecek ceza üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir. Örneğin fiziki olarak size saldırıda bulunan ve yaralanmanıza sebebiyet veren komşunuz hakkında sosyal medya üzerinden hakaret içerikli bir gönderi yayınlamanız halinde, ceza almama ihtimaliniz gündeme gelebilecektir.
Karşılıklı hakaret durumunda da Hakim, olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek cezayı üçte birine kadar indirilebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçebilir.
Hakaret suçunda failin tespiti kadar mağdurun tespitinin de çok önemli olduğunu belirtelim. Hakaret eylemini gerçekleştiren kişinin bu eylemi kime karşı gerçekleştirdiğinin açık ve net olarak ortaya konması gerekmektedir. Kimi zaman, hakaret içerikli paylaşımda herhangi bir şahsın ismi geçmese de, eğer kimi kastettiği açıkça anlaşılıyorsa ancak bu durumda faile ceza verilebilecektir.
Son olarak hakaret suçunun şikayete tabi bir suç olduğunu ve olayın öğrenildiği tarihten itibaren 6 aylık bir zaman aşımına tabi olduğunu da belirtelim. (Kamu görevlisine hakaret suçu şikayete tabi olmadığından suçun bu haline zaman aşımı da işlemez.) Yani olayı öğrendiğiniz tarihten itibaren 6 aylık süre içerisinde yetkili merciler nezdinde şikayet hakkınızı kullanmaz iseniz, suçun işlendiğini ispat da etseniz dahi, fail hakaret suçundan ceza almayacaktır.
