Muğla’nın Dalaman ilçesine bağlı Kapukargun köyünde daha önce durdurulan ‘Maden (Kalker) Ocağı ve Kırma – Eleme Tesisi İşletmeciliği Projesi’ için Muğla Valiliği tarafından 5 Ekim 2020 tarihinde ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir’ kararı verildi.

DAVA DİLEKÇESİNDEKİ İTİRAZLAR

Karara karşı dava açıldı. Dava dilekçesinde avukatlar, Muğla Valiliği tarafından verilen, ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının, projenin etki alanı içinde ilanının yapılmadığını, yerleşim yerlerine yakın mesafede olduğunu, emisyonların dağılması bakımından uygun bir yer olmadığını, projenin doğal çevre unsurlarına aykırı bir görüntü oluşturacağını, Kapukargun Mahallesi’nde bulunan çok sayıda alanda proje yerine 3 kilometre uzaklıkta zeytinlikler bulunduğunu, bu hususta Muğla İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden alınması gereken izinlerin alınmadığını, projenin çevreye olumsuz etkilerinin olacağını, haksız ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürdü ve kararın iptalini istedi.

YDA İNŞAAT MÜDAHİL OLDU

Muğla 1. İdare Mahkemesi’nde görülen davaya, projenin sahibi YDA İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim şirketi de müdahil oldu. YDA İnşaat’ın avukatlarının yaptığı savunmada ise, yargılama usulü bakımından davanın süresinde açılmadığını, davanın uyuşmazlığa konu projeyi gerçekleştirecek olan YDA İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'ne ihbar edilmesi gerektiğini, ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararlarının kesin ve yürütülebilir işlem olmadığını, esas bakımından ise zeytincilik ve tarımla ilgili işlerin yürütülmesinde karar verme yetkisinin İl Tarım ve Orman Müdürlüğünde olduğunu, ayrıca proje tanıtım dosyasında bu yönde olumlu görüş alınmadan faaliyette bulunulmayacağının taahhüt edildiğini, yapılan işlemlerin hukuka uygun olduğunu belirtti ve davanın reddini talep etti.

BİLİRKİŞİ RAPORLARI

Görülen davada, bilirkişi kurulunun, “Dava konusu olan Maden (Kalker) Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi İşletmeciliği Projesi için Muğla Valiliği tarafından verilen ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varmıştır” ifadelerine yer verildi. Mahkeme, “Bilirkişi raporunun taraflara tebliği üzerine davalı idare ve müdahil tarafından itiraz edilmiş ise de, bilimsel ve teknik açıdan yeterli bilgiyi içerdiği görülen bilirkişi raporunun karara esas alınacak yeterlikte olduğu değerlendirilmiştir.” İfadelerini kullandı.

Mahkeme kararında bilirkişi raporları şöyle detaylandırıldı: “Bilirkişi heyetinde yer alan çevre mühendisi bilirkişisinin ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Gerekli Değildir’ kararının uygun olduğu yönündeki tespitlerine rağmen heyetteki maden hidrojeoloji, orman ve ziraat mühendislerinin ayrıntılı görüş ve tespitlerinde belirtiği üzere uyuşmazlık konusu projesini tanıtmak için hazırlanmış olan dosyada şev stabilite analizlerinin yapılmadığı, faaliyet esnasında yapılan patlama çalışmalarında yeraltında bulunan çatlak yapılar olumsuz yönde etkileneceği, kesilecek ve kesilen ağaçların orman ekosistemine olası etkilerin göz ardı edildiği, rüzgar ve su erozyonu riski için tedbir öngörülmediği, orman yangınlarıyla mücadelede etkin bir planlama söz konusu olmadığı, proje alanı çevresindeki 3 km mesafe içinde zeytinlik alanlar alanların olması, madenin işletilmesi ve taşıması sırasındaki toz oluşumunun devamlı olması nedeniyle kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinin işletilmesinden kaynaklanacak olan toz etkisinin tarımsal açıdan çevredeki 3 km uzaklık içinde bulunan zeytinlik alanlardaki zeytin ağaçlarının vejetatif ve generatif gelişimini olumsuz olarak etkileyeceği ve zarar vereceği, ilgili dosyasında bu konu ile ilgili alınacak önlemlerin genel bilgiler şeklinde ve oldukça yetersiz bir şekilde verildiği hususlarının ve uyuşmazlık konusu faaliyetin çevreye olumsuz etkilerinin bilirkişi raporuyla ortaya konulduğu…” Mahkeme heyeti, bilirkişi raporunda anılan tespit ve görüşler doğrultusunda, Muğla Valiliği tarafından verilen ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının hukuka uygun olmadığı sonucuna vardı. Dava konusu işlemin iptaline hüküm verdi.

HAVALİMANI’NIN YAPIMINDA KULLANILDI

YDA İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim şirketi, Dalaman Havalimanı’nın yapımı aşamasında devlet yararı olması nedeniyle Maden (Kalker) Ocağı ve Eleme Tesisleri’ni kullandı. Havalimanının yapımı tamamlandı ve ocak kapatıldı.

BAŞKA BİR FİRMAYA DEVREDİLDİ İDDİASI

İddiaya göre YDA, tesislerin yetki belgesini, ‘kamu yararı varmış gibi’ Dalaman’daki bir beton firmasına devretti. Beton firması ise çevreye zarar verdiği bilirkişi raporlarıyla tespit edilen ocaktan aldığı malzemeleri tesislerine işliyor ve daha ucuz fiyatla piyasaya sürüyor.

VATANDAŞLAR ŞİKÂYETÇİ

Bu duruma tepki gösteren vatandaşlar, süreci şöyle anlattı: “O zaman yetki belgesi, YDA’ya sadece Dalaman Havalimanı için verildi. Ocak, ekolojik dengeyi bozması nedeniyle mahkemelik oldu. Yine de havalimanı yapılana kadar işletildi. Sonra kapatıldı. Ancak şimdi Dalaman’da bir beton firması ocağı kullanmaya devam ediyor. İddiaya göre, YDA yetki belgesini beton firmasına vermiş. Burada herhangi bir kamu yararı yok. YDA’daki yetkililerin de haberi yok. YDA işletmeye devam etse ihaleye çıkması gerekiyor. Ortada ihalede yok. Ancak YDA adına hareket eden ve ocağı işletmeye devam eden bir beton firması var. Firma, buradan aldığı malzemeleri tesislerine işliyor ve ardından piyasaya sürüyor. Amaçları ucuz fiyata piyasayı domine etmek. Buna bir dur denilmesi gerekiyor.”

YETİKİLER SESSİZ

Kapukargun muhtarı ve birçok vatandaş da bu durumdan rahatsız. İmza topladıkları ve şikâyetçi oldukları kaydedildi. Öte yandan, çevreye zarar verdiği bilirkişi raporu ile tespit edilmesine rağmen yetkililerin sessiz kalması da dikkat çekici bulunuyor.