Fethiye'de kaybolmaya yüz tutan geleneksel dokuma "Üzümlü dastarı", kadın kooperatifinin eğitim ve tanıtım çalışmalarıyla yeniden değer kazandı. Yeşilüzümlü Mahallesi'nde kültürel zenginliğin parçası olarak asırlardır süregelen dokumacılık, belediyenin açtığı dastarhane ve kadınların evlerindeki tezgahlarında yaşamaya devam ediyor.
DASTAR TEZGAHLARI YENİLENDİ
Fethiye Likya Kadın Girişimi Üretim İşletme ve Kalkınma Kooperatifinin hazırladığı projeyle dastar tezgahları yenilenirken bölge halkına dastar dokuma konusunda eğitim verildi ve moda tasarımcılarıyla dastar bezinden farklı kıyafetler dikildi.
"DASTAR PARA ETMEYEN BİR MATERYALE DÖNÜŞMÜŞTÜ"
Ulusal ve uluslararası fuarlarda yapılan tanıtımların ardından kaybolmaya yüz tutan geleneksel "Üzümlü dastarı" dokumasının bilinirliği arttı. AA'nın aktardığı habere göre Kooperatif Başkanı Çiğdem Karaca, amaçlarının kadınların sosyal hayatta maddi ve manevi var olması olduğunu belirtti. Karaca, söz konusu çalışmalardan önce dastarın mahalle arasına sıkışmış bir ürün olduğunu belirterek "Dastar para etmeyen, bu nedenle de dokunmayan bir materyale dönüşmüştü. Fethiye'de deniz, kum, güneş turizmi var ama bu tüm Akdeniz ülkelerinde mevcut. Bizi ayırt eden özelliğimizin kültürel mirasımız olduğunu düşündük ve kaybolmaya yüz tutmuş, kadın odaklı dastar, halı, kilimimize değer verdik." diye konuştu.
TUI Care Foundation işbirliği ile kültürel, turizm odaklı proje başlattıklarını anlatan Karaca, bu projeyle son kalan dastar tezgahlarını örnek alarak çoğalttıklarını ifade etti.
ARTIK HERKES DASTAR DOKUR HALE GELDİ
Ayrıca Karaca, dastar dokumayı babaannelerin işi olmaktan çıkarıp Halk Eğitim Merkezi aracılığıyla verilen kurslarla gelinlere, torunlara kadar indirdiklerini dile getirerek şunları kaydetti:
"Artık herkes dokur hale geldi. Sadece başörtüsü ya da bez olarak dokunan dastarı yerli ve yabancı modacılarla çalışarak günlük hayatta giyilebilen eşyalara dönüştürdük. Günümüz modasında dastar kumaşı doğallığı ve özelliğiyle önemli bir yere sahip. Dastar pazarda hak ettiği payı da aldı. 2021'de düz dokumada metre fiyatı 13 lira olan dastarın şu anda metre fiyatı 350 liradan alıcı buluyor."
DASTAR MODACILARCA ARANAN HAM MADDE HALİNE GELDİ
Karaca, bin 380 kadının kooperatifleri aracılığıyla ürünlerini pazarlayarak kazanç elde ettiğini aktardı. Bölgede insanların kültürel miraslarına sahip çıkarak kazanç elde ettiğini kaydeden Karaca, dastarın modacılar tarafından aranan ham madde haline geldiğininin altını çizdi.
Öte yandan Karaca, dastarı genellikle İstanbul ve Ankara'daki modacılara gönderdiklerini söyledi.
"BİR AYAĞIMIZ DA İSKOÇYA'DA"
Dastarı uluslararası arenaya taşıma gereksiniminin doğduğunu anlatan Karaca şu ifadeleri kullandı:
"Artık bölgede dastar dokuyan sayısı artınca pazarımızı kendimiz oluşturmak istedik. Türk-İskoç Ticaret Odasına temmuzda kooperatifimizi üye yaptık. Oranın da yün dokumaları meşhur. Dastar ve onların yün dokumaları kültürler arasında köprü oluştursun istedik. Artık bir ayağımız da İskoçya'da. Ürünümüzü geliştireceğiz, yazlık kışlık her alanda olacağız."
"COĞRAFİ İŞARETLİ MOTİFLERİMİZİN YENİ NESİLLERE AKTARILMASINI İSTİYORUZ"
Diğer taraftan Fatma Öztürk ise yıllardır dastar dokuduğunu, eskiden az olan satışların kooperatifin tanıtımlarıyla arttığını kaydetti.
Öztürk, daha önceleri dastarı sadece başörtüsü olarak kullandıklarını belirterek "Şu anda perde, elbise gibi farklı ürünler de dokuyoruz, çeşitlerimiz arttı. Coğrafi işaretli motiflerimizin yeni nesillere aktarılmasını istiyoruz." diye aktardı.
Ümran Yılmaz da 17 yaşında öğrendiği dastar dokuma işini severek yaptığını dile getirdi. Çiğdem Karaca'nın çalışmalarıyla ürünlerinin tanınırlığının arttığını belirten Yılmaz, dastarın ekonomik değer kazandığını ifade etti.
